Radyoaktivite
doğal bir olaydır. Kararsız olan bazı atom çekirdekleri bir radyasyon
salarak daha dengeli hale gelirler.
En
basit çekirdek olan Hidrojen ( 1H1 ) çekirdeğinin
dışındaki tüm çekirdekler nötron ve protonlardan oluşmuştur. N/Z
oranı hafif izotoplarda 1 iken, periyodik çizelgenin sonundaki
ağır elementlere doğru gidildikçe bu oran artmaktadır. Bu oran
arttıkça çekirdeklerin artık kararlı olmadığı bir yere ulaşılır.
En ağır kararlı çekirdek
83Bi207 dur. Daha
ağır çekirdekler sahip oldukları fazla enerjiden dolayı kararsızdırlar.
Böyle çekirdeklere radyoaktif çekirdek adı verilir. Bunlar fazla
enerjilerinden radyasyon yayınlayarak kurtulmaya ve kararlı duruma
geçmeye çalışırlar. Bu olaya radyoaktivite veya radyoaktif parçalanma
denir. Radyoaktivite kontrol edilemeyen bir olaydır. Yavaşlatılamaz
veya durdurulamaz. Zayıflayan bir tempo ile kendiliğinden tükeninceye
kadar devam eder. Radyoaktivite olayı doğal ve yapay olarak iki
farklı şekilde meydana gelebilir.
Doğada mevcut
elementlerden bir kısmı kararsızdır ve radyoaktif ışınlar (radyasyon)
salarlar. Bunlara doğal radyoaktif elementler ( U238,
Ra226,
vb. ), bunların radyoaktif ışın salma olayına da doğal radyoaktivite
denir. Doğal radyoaktiviteye iyi bir örnek olarak Uranyum izotopunun
parçalanması gösterilebilir. Doğada kararlı olarak yer alan izotoplarda
yapay yolla kararsız hale getirilebilirler. Kararlı bazı elementler
radyasyona maruz bırakılarak aktif hale getirilir. Aktif hale
gelen çekirdek parçalanmaya uğrar. Bu olay yapay radioaktivite
olarak adlandırılır.
Doz
Doz, herhangi bir maddenin dahil olduğu ölçüm sistemi cinsinden
belli bir zaman içerisinde kullanılan veya tüketilen belli bir
miktarı demektir. Radyasyon dozu ise hedef kütle tarafından, belli
bir sürede, soğurulan veya alınan radyasyon miktarıdır.
sonraki
sayfa >
