Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu

Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) ile Türkiye Uzay Ajansı (TUA) arasında iş birliği protokolü imzalandı. TENMAK Başkanı Prof. Dr. Abdulkadir Balıkçı ve TUA Başkanı Yusuf Kıraç tarafından imzalanan protokol, uzay alanında yapılacak çalışmaların koordinasyon içerisinde yürütülmesi, havacılık ve uzay teknolojileri konularında kurumların sahip olduğu altyapı ve uzmanlık konularında bilgi aktarılması, ortak proje ve ürünlerin geliştirilmesi konularını kapsıyor.

Son yıllarda Türkiye’de havacılık ve uzay çalışmaları hız kazandığına dikkat çeken TUA Başkanı Yusuf Kıraç, “2018 yılında kurulan Türkiye Uzay Ajansı, uzay ve havacılık bilimi ile teknolojilerine odaklanarak hedef, temel ilke ve yaklaşımları, performans ölçütlerini belirleyerek bu hedeflere ulaşmak için izlenecek yöntemleri oluşturmayı ve kaynak dağılımlarını orta ve uzun vadede planlamayı amaçlayan bir devlet kuruluşudur. TUA, bu çerçevede uzay ve havacılık alanındaki gereken uygulamaları geliştirmek ve hayata geçirmek üzere faaliyetlerine devam ediyor. Bu işbirliği ile ülkemizin havacılık ve uzay çalışmalarına önemli bir katkı sağlanacağına inanıyorum. Hayırlı olsun” dedi.

Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu hakkında bilgi veren TENMAK Başkanı Prof. Dr. Balıkçı ise nadir toprak elementleri ve diğer kritik minerallerin elde edilmesi ve ileri teknolojik malzeme ve uç ürünlere dönüştürülmesi konusunda çalışmalar yürüttüklerine dikkat çekerek, “Nadir toprak elementleri ve kritik mineraller; uzay ve havacılık teknolojilerinde ihtiyaç duyulan ileri teknoloji içeren elektronik ve optoelektronik sistemlerin, seramik malzemelerin ve metal alaşımların kritik bileşenidirler. Örneğin, NTE içeren kalıcı mıknatıslar, elektrik motorları, jeneratörler ve manyetik sensörler dahil olmak üzere birçok modern teknolojinin temel bileşenleri olmalarının yanında uydu konumlandırmadan iletişime, manyetik rulmanlara ve tahrik sistemlerine kadar uzay uygulamalarında önemli bir rol oynamaktadır. TENMAK ve TUA arasında imzalanan protokol ile Türkiye’nin rekabet gücünü arttıracak uzay ve havacılık alanında ihtiyaç duyulan ileri teknolojik ürün ve teknolojilerin geliştirilmesini hedefliyoruz” ifadelerini kullandı.

25-29 Eylül 2023 tarihleri arasında Viyana’da düzenlenen Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) 67.Genel Konferansı marjında, 26 Eylül 2023 tarihinde Kurum Başkanımız Prof. Dr. Abdulkadir Balıkçı ile Uluslararası UAEA Genel Directör Yardımcısı ve Teknik İşbirliği Departmanı Başkanı Hua Liu arasında 2024-2029 Dönemi Türkiye Ülke Çerçeve Programı (Country Programme Framework-CPF) imzalandı.

Ülke Çerçeve Programı (Country Programme Framework CPF), Türkiye ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) arasında 2024-2029 dönemi için önerilen 5 yıllık teknik işbirliği programının orta vadeli planlamasına yönelik referans bir çerçeve programıdır ve ulusal kalkınmayı desteklemek üzere nükleer teknoloji transferi ile teknik işbirliği kaynaklarının yönlendirileceği öncelikli alanları belirlemektedir.

Türkiye 1957 yılından itibaren UAEA Üyesidir. 2024-2029 yılları arasını kapsayan ülke çerçeve programında 10 öncelikli alan belirlendi.

1. Nükleer enerji
2. Radyoaktif atık ve kullanılmış yakıt yönetimi
3. Nükleer ve radyasyon emniyet ve güvenliği
4. Acil durum hazırlığı ve müdahale
5. Nükleer bilgi yönetimi ve kapasite geliştirme
6. Endüstriyel katılım
7. İnsan sağlığı ve beslenme
8. Radyasyon uygulamaları
9. İzotop ve radyasyon teknolojisi
10. Toplumsal cinsiyeti eşitliği

Ülke Çerçeve Programı, Türkiye Enerji Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) tarafından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Tarım Bakanlığındaki ilgili paydaşlarla kapsamlı istişarelerde bulunularak hazırlandı. UAEA'nın önerilen programının uygulanmasında Ulusal İrtibat Sorumlusu olarak TENMAK kilit paydaş olacak.

TENMAK Teknoloji ve Ürün Geliştirme Projeleri (TUGEP) Destek Programı kapsamında açılan “TENMAK Ar-Ge Teşvikleri Hidrojen Teknolojileri ve Yakıt Hücresi” ile “TENMAK Ar-Ge Teşvikleri Karbon Yakalama, Kullanım ve Depolama Teknolojileri” çağrılarına yapılan proje başvurularından desteklenmesi uygun bulunan projeler;

TARGET-2023-01-HTYH Hidrojen Teknolojileri ve Yakıt Hücresi Çağrısı

 Temiz Hidrojen Üretim Teknolojileri

TARGET-2023-01-HTYH Hidrojen Teknolojileri ve Yakıt Hücresi Çağrısı

Yakıt Hücresi Teknolojileri

TARGET-2023-02-KYKD Karbon Yakalama, Kullanım ve Depolama Teknolojileri Çağrısı

Karbon Kullanım ve Faydalı Ürüne Dönüştürme Teknolojileri

TARGET-2023-02-KYKD Karbon Yakalama, Kullanım ve Depolama Teknolojileri Çağrısı

 Karbon Depolama Teknolojileri

Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) ve Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) iş birliğinde gerçekleştirilen ve ortak proje imkânlarının ele alındığı çalıştayda akademisyenler ve sanayinin öncü kuruluşları ile bir araya gelindi.

Bursa Teknik Üniversitesi’nde düzenlenen çalıştayda, Türkiye’nin rekabet gücünü arttıracak yenilenebilir enerji, değerli madenler ve teknoloji geliştirme alanlarında geliştirilebilecek proje konuları ele alındı.

Çalıştay öncesinde TENMAK Başkanı Prof. Dr. Abdulkadir Balıkçı ve BTÜ Rektörü Prof. Dr. Naci Çağlar tarafından her iki kurum arasında yürütülecek ortak proje çalışmalarına yönelik işbirliği protokolü imzalandı.

TENMAK Başkanı Prof. Dr. Abdulkadir Balıkçı, nükleer enerji, bor, nadir torak elementleri, teknoloji geliştirme alanlarında Türkiye’nin rekabet gücünü arttıracak ürün ve teknolojilerin geliştirilmesi amacıyla bilimsel çalışmaların yapılmasını teşvik edip desteklediklerini dile getirdiği konuşmasında; “Amacımız etkin olduğumuz alanlarla ilgili Türkiye’de gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetlerini yürütmek ve desteklemek. Üniversitelerle yakın iş birliği yaparak bu görevimizi yerine getirmeye çalışıyoruz. Sahip olduğu sanayii ve akademik potansiyeli ile Bursa önemli bir şehrimiz. Buradaki akademik camia ve sanayi iş birliğinde anlamlı sonuçlar çıkacağına inanıyoruz. TENMAK olarak temel hedefimiz uygulamalı Ar-Ge ile sorunların çözüme kavuşturularak ülke ekonomisine ticari bir değer olarak kazandırılmasını ve ülkemiz teknolojik bilgi birikiminin artırılmasını sağlamak. Genç bir üniversite olan Bursa Teknik Üniversitesi de güçlü akademik kadrosuyla kentin önemli bir dinamiği. Birlikte verimli çalışmalar gerçekleştireceğimizi düşünüyoruz.” dedi.

BTÜ olarak Ar-Ge yetkinliğinin arttırılması ve üniversite sanayi iş birliğinin güçlendirilmesi için çalıştıklarını dile getiren BTÜ Rektörü Prof. Dr. Naci Çağlar, “Sizlerin de bildiği gibi üniversitemiz bünyesinde bir “Proje Destek Ofisi” kurduk. Burada proje yazma ve proje yönetimine destek olmakla birlikte TENMAK ve TÜBİTAK gibi panellerin de simülasyonunu yapıyoruz. Bu şekilde hem proje başvurularımızın hem de proje kabul oranlarımızın arttırılmasını hedefliyoruz.” ifadelerini kullandı.

Üniversite ve bölge bazında Ar-Ge kültürünün geliştirilmesine katkı sağlayacak çalışmalar yürüttüklerini aktaran Rektör Çağlar, “Sanayinin problemlerine çözüm sunan Ar-Ge ve doktora çalışmaları yapmak en büyük önceliğimiz. Bu anlamda üniversitemizi hem sanayii güçlendiren hem de sanayi ile güçlenen üniversite olarak tanımlayabiliriz.” şeklinde konuştu.

İki oturum halinde gerçekleşen çalıştay programının ilk oturumunda geliştirilebilecek proje konuları hakkında bilgilendirme sunumları gerçekleştirildi. Öğleden sonraki oturumda ise özel sektör temsilcileri ile akademisyenler bir araya gelerek Bursa ve Türkiye adına önem arz eden stratejik proje önerileri üzerine değerlendirmelerde bulundular.